Καταθέτω μερικές γραπτές σκέψεις με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την κυκλοφορία του “De Mysteriis Dom Sathanas”.
Εδώ και 30 χρονιά το “De Mysteriis Dom Sathanas”, ντεμπούτο άλμπουμ των Νορβηγών Mayhem, που κυκλοφόρησε στις 24 Μαΐου του 1994 είναι ταυτόσημο με το μουσικό ρεύμα του black metal στην συνείδηση των πάντων.
Κάθε φορά που η φράση “black metal” έρχεται στο μυαλό του καθένα από εμάς φέρνει μαζί της ταυτόχρονα και ασυναίσθητα τούτο το άλμπουμ, ανεξάρτητα αν συμφωνούμε ή όχι στο πλαίσιο της προσωπικής γνώμης, της επιχειρηματολογίας ή του προσωπικού γούστου για την σημαντικότητα του.
Σαν μια κοινή αλήθεια την οποία πρώτα την κοιτάς στα μάτια και ακόμα και αν θέλεις να την αμφισβητήσεις, περνάς πρώτα από το στάδιο της παραδοχής της ύπαρξης της. Μπορεί να μην την αποδέχεσαι μα ξέρεις ότι για να περάσεις στο απέναντι μονοπάτι πρέπει πρώτα να την καταρρίψεις κάνοντας το πρώτο βήμα της εκάστοτε πορείας σου, από το δικό της σκαλοπάτι.
Εκεί στις αρχές των 90ς
Στην αυγή των 90ς το black metal άρχισε να μπαίνει στη δεύτερη φάση της ζωής του. Με σταθερά σημεία αναφοράς τους μεγάλους της προηγούμενης δεκαετίας, το κάθε νέο σχήμα προερχόμενο από διαφορετικά γεωγραφικά σημεία -Σκανδιναβία, Κεντρική Ευρώπη, Ελλάδα κτλ-, αναζητούσε τις μουσικές σταθερές εκείνες που θα έδιναν στον ήχο του ταυτότητα και υπόσταση. Δεν υπήρχε καμία θεωρητική καθοδήγηση ως προς την παραπάνω διαδικασία παρά μόνο το ένστικτο, το ταλέντο και οι -ετερόκλητες σε σχέση με το αποτέλεσμα που προέκυπτε- επιρροές του κάθε δημιουργού.
Όλα τα παραπάνω τα αντιλαμβανόταν και τα γνώριζε πολύ καλά ο Øystein Aarset που από το καλοκαίρι του 91 είχε ξεκινήσει να συσπειρώνει όλο το νέο κύμα των Νορβηγικών σχημάτων στο δισκοπωλείο του με όνομα Helvete, στη διεύθυνση του οποίου έφτανε πλέον όλη η αλληλογραφία κάθε μπάντας που βρίσκονταν σε κάθε περιοχή του χάρτη που διατηρούσε ο Aarset και στην πραγματικότητα και στο μυαλό του.
Το Helvete ήταν πλέον η Μέκκα του black metal, σπίτι της Deathlike Silence Productions ετικέτας του Euronymous. Το επερχόμενο τότε ντεμπούτο των Mayhem είχε πάρει διαστάσεις μύθου. Όλη η εκκολαπτόμενη Νορβηγική σκηνή περίμενε αυτόν τον δίσκο σαν το απόλυτο ευαγγέλιο.
Το όραμα και η μετουσίωση ενός ρεύματος σε ένα ντεμπούτο
Ο Aarset είχε ένα πολύ συγκεκριμένο όραμα, βασικό στοιχείο του οποίου ήταν η κυριαρχία. Ήθελε και αυτός, και η μπάντα του να είναι οι κεντρικές φιγούρες ενός ολόκληρου ρεύματος που άρχισε να γιγαντώνεται. Ήθελε το Helvete και η Deathlike Silence Productions να λειτουργούν σαν σημεία αναφοράς, μα πάνω από όλα ήθελε η μουσική του να μετουσιώσει σε κάτι πολύ συγκεκριμένο όλο αυτό το ασαφές νέο κύμα που έμοιαζε να βράζει. Αντιλαμβάνεται αμέσως το ιδιαίτερο παίξιμο του Snorre Westvold Ruch από τα πρώιμα εκείνα demos των μεγάλων Thorns, τον φέρνει στους Mayhem και κάπως έτσι γεννιέται το σιδηροδρομικό riffing με τη μορφή που το ξέρουμε σήμερα, με τη μορφή που ορίζει ολόκληρο το black metal.
Τα τραγούδια του “De Mysteriis Dom Sathanas” είχαν αρχίσει να σχηματοποιούνται από εκείνες τις πρώτες μέρες του 90 και να προκαλούν το δέος σε κάθε ζωντανή εμφάνιση της μπάντας. Μέρα με τη μέρα έφταναν πιο κοντά στην τελική ολοκληρωμένη τους μορφή. Άσχετα αν τα γεγονότα έτρεξαν κάπως πιο γρήγορα.
Τα γεγονότα και το ιερό καθήκον
Μια αυτοκτονία, μια δολοφονία, μια καταδίκη. Δεν θέλω να επεκταθώ, και ο σκοπός του κειμένου δεν είναι να σταθούμε στα γεγονότα. Ο Per Yngve Ohlin αυτόχειρας, ο Øystein Aarset δολοφονημένος και ο ένοχος Varg Vikernes στη φυλακή.
Οι εναπομείναντες Jan Axel Blomberg, Jørn Stubberud και Attila Gábor Csihar ολοκλήρωσαν το έργο (αν και η μπάντα ήταν επίσημα διαλυμένη από το 1993). Έτσι έπρεπε. Ιερό καθήκον.
De Mysteriis Dom Sathanas
Το ντεμπούτο των Mayhem κυκλοφόρησε στις 24 Μαΐου του 1994, 10 χρόνια μετά το ξεκίνημα μιας μπάντας που την εποχή της κυκλοφορίας του άλμπουμ ήταν διαλυμένη, με τον εμπνευστή και ηγέτη της νεκρό.
Η μουσική του άλμπουμ αποτελεί μια κατάθεση στο σκότος απόλυτα λατρευτική. Η μελαγχολία, η θλίψη, το μίσος αποκτούν υπόσταση, καθώς ο φόβος και το δέος στοιχειοθετούν ως πανάρχαια συναισθήματα ό,τι είναι γραμμένο εδώ μέσα. Το κακό είτε ως απόλυτη έννοια είτε ως συμβολισμός λειτουργεί ως την συνειδητή αντίληψη μιας πραγματικότητας αναπόφευκτης. Η αγωνιώδης πορεία του καθένα προς την λύτρωση, ο θάνατος, το καινό και το αιώνιο, όλα είναι δοσμένα εδώ με την ύψιστη τέχνη, ναι την μουσική εννοώ.
Ανοιχτό βιβλίο
Το “De Mysteriis Dom Sathanas” δεν είναι το άλμπουμ που ξεκίνησε ένα ρεύμα. Είναι όμως το άλμπουμ που του έδωσε επίσημα την υπόσταση του, συνεχίζοντας ταυτόχρονα να λειτουργεί ως ένα ανοιχτό βιβλίο που κρατάει αυτό το ρεύμα ζωντανό ακόμα και στις μέρες μας.
Είναι γνωστό πως εν έτη 2024 το black metal αποτελεί ένα από τα πιο ποικιλόμορφα μουσικά ρεύματα. Ένα μεγάλο μέρος από τις νέες καλλιτεχνικές τάσεις που εμφανίζονται ή επαναπροσδιορίζονται μέσα στο black metal γίγνεσθαι του σήμερα, δεν είναι τίποτα άλλο από το αποτέλεσμα μιας καινούριας διαδικασίας μελέτης του “De Mysteriis Dom Sathanas” από τους νεότερους.
Η κληρονομιά
Οι Mayhem επανενώθηκαν λίγο μετά την κυκλοφορία του δίσκου και συνεχίζουν την πορεία τους μέχρι και τις μέρες μας. Βλέπετε το μέγεθος της μουσικής και της κληρονομιάς τους δεν επέτρεπαν αυτή τη μπάντα να μείνει στη σιωπή. Πολλές φορές το έργο ξεπερνά τον δημιουργό.
Φέτος ξεκίνησαν εμφανίσεις για τα 40 χρόνια τους και θα περάσουν και από Ελλάδα στο Golden R. Festival στο Βόλο, όπου παίζουν την τρίτη του μέρα, Σάββατο 31 Αυγούστου. Έχουμε όλοι ραντεβού με την ιστορία, εκεί.
